Ο άγιος Φίλων επίσκοπος Καρπασίας

Ο άγιος Φίλων, επίσκοπος Καρπασίας, χαρακτηρίζεται από τους μελετητές των Πατέρων ως μια από τις πιο σημαντικές εκκλησιαστικές μορφές των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Προσωπικότητα εξαιρετική με ζήλο ένθεο «υπερβάλλουσα πάντας εις την σοφίαν και την αρετήν».

Οι πληροφορίες για τη ζωή και τη δράση του Αγίου Φίλωνα είναι περιορισμένες. Από ιστορικές πηγές συνάγεται ότι γεννήθηκε λίγο πριν από το 350 μ.Χ. ενώ διαπιστώνεται ότι χειροτονήθηκε επίσκοπος Καρπασίας πριν από το 382 μ.Χ. Από τον βίο του Αγίου Επιφανίου μαθαίνουμε ότι καταγόταν από τη Ρώμη. Οι γονείς του μας είναι άγνωστοι όπως άγνωστο μας είναι και το που και πόθεν απέκτησε τη μεγάλη του μόρφωση.

Αυτό που σίγουρα γνωρίζουμε είναι ότι ο άγιος μας νεότατος χειροτονήθηκε διάκονος και διακρίθηκε για τη σοφία και τη σύνεση του, καθώς και για τον ιεραποστολικό ζήλο του για τον εκχριστιανισμό της ειδωλολατρικής ακόμη Καρπασίας.

Η πραότητα κι η θεοσέβεια του, τράβηξε απ' την πρώτη στιγμή την προσοχή κι εκτίμηση του τότε πρωθιεράρχη της Κύπρου του Μεγάλου Επιφανίου. Ο άγιος αυτός πατήρ κάλεσε αμέσως κοντά του τον νεαρό διάκονο, τον προήγαγε σε ιερέα και του ανέθεσε μ' εμπιστοσύνη το υψηλό κι υπεύθυνο έργο να εκχριστιανίσει τους Έλληνες κατοίκους της Κύπρου μιας και η ειδωλολατρία ήκμαζε ακόμη τότε αρκετά στο νησί μας.

Ο καλός ποιμήν αναλαμβάνει με ένθερμο ζήλο το έργο για τη σωτηρία των «πεπλανημένων» συμπατριωτών του σπεύδοντας να τους καλέσει, να τους τραβήξει και να τους κατηχήσει στη θρησκεία του Εσταυρωμένου Ιησού. Και το έργο αυτό ο ζηλωτής κι ενθουσιώδης κληρικός το ανέλαβε με την ψυχή του. Τα χωριά κι οι πολιτείες ένοιωσαν πολύ γρήγορα την άγια παρουσία του. Με την προσευχή και τους αγώνες του, τα θρησκευτικά κάστρα της ειδωλολατρίας γκρεμίστηκαν το ένα μετά το άλλο, κι η αιματόβρεκτη σημαία του σταυρού υψώθηκε παντού.

Η επιτυχία του ιερού έργου του αγίου πολύ εκτιμήθηκε κι από τον αρχιεπίσκοπο Επιφάνιο, ο οποίος υπακούοντας «εις αποκάλυψιν Θεού», όπως λέει ο Ιστορικός Πολύβιος, έσπευσε να χειροτονήσει τον ζηλωτή ιεραπόστολο, πρώτο επίσκοπο της Καρπασίας.

Ο ζήλος του αυτός, η φλόγα αύτη που έκαιε στην ψυχή του αδιάκοπα, είναι αυτά που έκαμαν τον μεγάλο προκαθήμενο της Εκκλησίας της Κύπρου, τον κλεινό Επιφάνιο, τον Φίλωνα να διαλέξει και ν' αφήσει τοποτηρητή του θρόνου της Κωνσταντίας, όταν αυτός χρειάστηκε να ταξιδεύσει στη Ρώμη. Κι όχι μόνο τον άφησε τοποτηρητή, άλλα του έδωσε και το δικαίωμα κατά την απουσία του να χειροτονεί κληρικούς, όποιους έκρινε άξιους.

Ο άγιος Φίλων, εκτός από το κήρυγμα με το οποίο δίδασκε τακτικά τον λαό του κι εκτός από τα πολλά και ποικίλα θαύματα του, διακρίθηκε και σαν εκκλησιαστικός συγγραφέας και προ πάντων σαν ερμηνευτής των Γραφών. Το σημαντικότερο από τα έργα του είναι το υπόμνημα του στο Άσμα των Ασμάτων. Εκτός απ' αυτό ο άγιος επίσκοπος έγραψε και Εκκλησιαστική Ιστορία και μερικά άλλα. Το όνομα του προφέρεται με πολύ σεβασμό από όλους και θεωρείται ένας από τους πιο σπουδαίους άνδρες της Εκκλησίας μας των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Η αγαθή του φήμη ξεπέρασε πολύ νωρίς τα στενά όρια του νησιού μας.

Ο μακάριος αυτός πατήρ απέθανε και ετάφη στην Καρπασία, «παρά τον αιγιαλόν», πιθανόν στον ναό, τον οποίο η παράδοση αποδίδει στον ίδιο. Ο σωζόμενος ναός βρίσκεται στην βόρεια ακτή της νήσου, στην χερσόνησο της Καρπασίας και ονομάζεται «Άγιος Φίλων». Βρίσκεται 3 περίπου χιλιόμετρα από το Ριζοκάρπασο και είναι κτίσμα του 14ου μ. Χ. αιώνα. Κάτω από τον σημερινό ναό βρέθηκαν τα θεμέλια παλαιότερου ναού, του 4ου-5ου αιώνα μ.Χ., από τον οποίο σώζονται αξιόλογα λείψανα της πρωτοβυζαντινής τέχνης.

Η μνήμη του Αγίου Φίλωνα εορτάζεται στις 24 Ιανουαρίου

Απολυτίκιο
Ήχος α'
Τον βυθόν της σοφίας ερευνησάμενος και του κόσμου την δόξαν απαρνησάμενος, τω Χριστώ δε προσδραμών, Πάτερ, ηκολούθησας, θαυματουργών, διδάσκων ως κήρυξ της χάριτος, και τοις νοσούσι πάσι την ρώσιν δωρούμενος. Διό πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, Φίλων θεόσοφε, σωθήναι τάς ψυχάς ημών.
Έτερον απολυτίκιο
Ήχος γ'
Έργοις έλαμψας ορθοδοξίας πλάνην έσβεσας πολυθεΐας των γαρ ειδώλων την απάτην κατέβαλες, και την σήν ποίμνην μεγάλως εκόσμησας. Δια τούτο βοωμέν σοι, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, Φίλων μακάριε, σωθήναι τας ψυχάς ημών.