Αρχιεπισκοπική Εγκύκλιος για τα Χριστούγεννα

† ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ἐλέῳ Θεοῦ, Ἀρχιεπίσκοπος

Νέας Ἰουστινιανῆς καὶ πάσης Κύπρου.

Παντὶ τῷ Χριστεπωνύμῳ Πληρώματι

τῆς Ἁγιωτάτης Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου,

Χάρις ὑμῖν καὶ Εἰρήνη ἀπὸ τοῦ ἐν Βηθλεὲμ τεχθέντος Σωτῆρος Χριστοῦ.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

«Μέγα καὶ παράδοξον θαῦμα τετέλεσται σήμερον… Ὁ Λόγος σαρκοῦται καὶ τοῦ Πατρὸς οὐ κεχώρισται».

Μεγάλο, ὄντως, καὶ ἀνυπέρβλητο τὸ μυστήριο τῆς σάρκωσης τοῦ Θεοῦ. Μαζί του δὲν μπορεῖ νὰ συγκριθεῖ οὔτε καὶ αὐτὴ ἡ ἐκ τοῦ μηδενὸς δημιουργία τοῦ κόσμου. Γιατί ἐνῷ μέχρι τότε ὁ Θεὸς φέρει «ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι» τὴν ἀνόργανη καὶ τὴν ἐνόργανη ὕλη, ὅλους τοὺς ὀργανισμοὺς καὶ τὸν ἄνθρωπο, τώρα γίνεται ὁ ἴδιος ὁ Ἄκτιστος, κτίσμα. Αὐτὸς ὁ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, «δι’ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο», «σαρκὸς εἰσέδυ πλάσιν».

Ἔκπληκτος ὁ ἱερὸς ὑμνωδὸς ἀναφωνεῖ: «Ὦ βάθος πλούτου καὶ σοφίας καὶ γνώσεως Θεοῦ!» Ὁ Θεὸς κατεβαίνει μέχρι τὸν ἄνθρωπο γιὰ νὰ ὑψωθεῖ ὁ ἄνθρωπος μέχρι τὸν Θεό. Μετέχει τῆς δικῆς μας ἀνθρωπίνης φύσεως ὁ Θεός, γιὰ νὰ μετάσχει καὶ ὁ ἄνθρωπος τῆς θείας. Ὁ Θεὸς γίνεται Υἱὸς ἀνθρώπου γιὰ νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος υἱὸς Θεοῦ.

Δὲν εἶναι, βέβαια, εὔκολο στὸν ἄνθρωπο νὰ κατανοήσει τὸ μεγάλο μήνυμα τῆς ἐνανθρώπησης τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος ἐπικεντρώνεται, αὐτὲς τὶς μέρες, στὸν στολισμὸ σπιτιῶν, δρόμων καὶ καταστημάτων∙ ἐπιδίδεται στὴν καταναλωτικὴ βουλιμία, ἐξαντλεῖται στὴν ἐπιφάνεια. Τὸ γιορτινὸ τραπέζι γίνεται τὸ ἐπίκεντρο τοῦ ἐνδιαφέροντος. Τὰ ἀγαθὰ εὐρείας κατανάλωσης, οἱ τιμὲς καὶ ἡ ποιότητά τους, γίνονται, γιὰ μέρες, οἱ κύριες εἰδήσεις στὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης. Τὰ Χριστούγεννα γίνονται τὸ πρόσχημα καὶ ὁ Χριστὸς τὸ ἄλλοθι γιὰ ἐξυπηρέτηση τῶν ποικίλων ἄλλων ἀναγκῶν καὶ ἐπιδιώξεών μας καὶ ὄχι τῶν πνευματικῶν.

Γιὰ νὰ κατανοήσουμε τὰ Χριστούγεννα χρειαζόμαστε «γρήγορον νοῦν, σώφρονα λογισμόν, καρδίαν νήφουσαν». Δίχως αὐτὲς τὶς μεγάλες καὶ ἰσχυρὲς ἐσωτερικὲς δυνάμεις, ὁ ἄνθρωπος ἐγκλωβίζεται στὸ ἀδύναμο, εὐτελὲς καὶ πεπερασμένο τῆς λογικῆς του. Βυθίζεται στὰ φθοροποιὰ τέλματα τῶν προσωπικῶν του ἀδυναμιῶν. Μετατρέπεται σὲ φτηνὸ ἀναζητητὴ ψεύτικων διεξόδων καὶ χάνεται μέσα στὶς πολλαπλές του ἐξαρτήσεις.

«Ψυχαῖς καθαραῖς» προσερχόμενοι στὸ μέγα μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ καταλαβαίνουμε ὅτι δὲν ἦλθε ὁ Χριστὸς στὴ γῆ προκειμένου νὰ ἀκουστεῖ μία ἀκόμα διδασκαλία, ἕνας ἀκόμα λόγος ἐλπίδας καὶ ζωῆς, ἔστω καὶ ὁ πιὸ τέλειος. Ὁ Χριστὸς «ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών» (Φιλ.2,7) προκειμένου νὰ ἀφανίσει τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου. «Ἔκλινεν οὐρανοὺς» καὶ ἔφτασε στὴν αἱμάσσουσα γῆ μας, γιὰ νὰ προσφέρει σ’ ὅλους ἐκείνους ποὺ τὸν ὑποδέχονται, τὴν αἰωνιότητα τῆς παρουσίας του. Δὲν ἦλθε γιὰ νὰ προσφέρει μίαν καλύτερη ἀνθρώπινη ζωή, ἀλλὰ τὴν αἰώνια ζωή∙ αὐτὴν ποὺ προσκτᾶται μέσα ἀπὸ τὴν ἀντοχὴ τῶν περιπετειῶν, τὴ δοκιμασία τῶν δυσκολιῶν, τὸν ἀγώνα τῶν ὑπερβάσεων.

Μέσα σ’ αὐτὰ τὰ πλαίσια καὶ κάτω ἀπ’ αὐτὴ τὴν προοπτική, κατανοοῦμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι μία θρησκευτικὴ κοινότητα γιὰ φιλανθρωπικοὺς σκοπούς ἢ ἕνας ἀνθρώπινος ὀργανισμὸς ποὺ ἀγωνίζεται μόνο γιὰ ἐπίγεια εἰρήνη, γιὰ κοινωνικὴ δικαιοσύνη καὶ συνύπαρξη ἀνθρώπων καὶ λαῶν∙ εἶναι προπάντων τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ∙ γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι ἐργαστήριο σωτηρίας καὶ λυτρώσεως τῶν ἀνθρώπων, καὶ μάλιστα «αἰωνίας λυτρώσεως» (Ἑβρ.9,12)∙ ἐκείνης τὴν ὁποία ὁ Ἰησοῦς Χριστός, μὲ τὴν ἐνανθρώπησή του, ἔφερε καὶ πραγματοποίησε.

Ἡ «ἐπ’ ἐσχάτων τῶν χρόνων» ἔλευση τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο διακηρύττει ἔμπρακτα ὅτι ὁ Θεὸς ἦταν, εἶναι καὶ θὰ εἶναι ὁ ἀπόλυτος κυρίαρχος τῆς Ἱστορίας∙ καὶ ὅτι ἡ Ἱστορία ἐκπληρώνει θείους σκοπούς: τὴ μεταμόρφωση τοῦ κόσμου «διὰ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς» καὶ τὴν ἐγκαθίδρυση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ «ἐπὶ πάντων». Εἶναι γι’ αὐτὸ τὸν λόγο ποὺ οἱ πιστοὶ «σκιρτῶσιν ἐν πνεύματι» καὶ ἀγάλλονται σήμερα. «Τὸ μεσότειχον τοῦ φραγμοῦ διαλέλυται... τὰ Χερουβὶμ παραχωρεῖ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς... τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς μεταλαμβάνομεν».

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Δυστυχῶς καὶ φέτος, γιὰ τεσσαρακοστὴ τρίτη συνεχόμενη χρονιά, οἱ Ἕλληνες τῆς Κύπρου, δὲν μποροῦμε ἀπερίσπαστοι νὰ ἐντρυφήσουμε στὴν πνευματικὴ χαρὰ τῶν Χριστουγέννων. Μᾶς προσγειώνει ἡ θλιβερὴ πραγματικότητα. Στὴν ἀγαλλίασή μας ἀντιπαραβάλλονται οἱ ταλαιπωρίες τῆς πολύχρονης κατοχῆς, ἡ ἀδιαφορία τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς, ἡ ἀγωνία γιὰ τὸ μέλλον. Ταυτόχρονα, ὅμως, προβάλλει ἐπιτακτικὰ καὶ τὸ καθῆκόν μας γιὰ ὑπεράσπιση τῆς πατρίδας μας. Ἰδιαίτερα αὐτὲς τὶς μέρες, ποὺ ἐνῷ μία πορεία σαράντα καὶ πλέον ἐτῶν, λεγόμενων διακοινοτικῶν συνομιλιῶν, κατέληξε σὲ ἀδιέξοδο, καὶ θὰ ’πρεπε νὰ ἀναθεωρήσουμε τὴν πορεία μας, συρόμαστε καὶ πάλιν σὲ ἄκρως ἐπικίνδυνες ἀτραπούς, ἀκολουθώντας, τυφλά, χρονοδιαγράμματα καὶ μεθοδεύσεις, ποὺ καθορίστηκαν καὶ ἐξαγγέλθηκαν, πρὶν ἀπὸ καιρό, ἀπὸ τὸν ἐγκάθετο τῆς κατοχῆς στὴν Κύπρο. Τὸ καθῆκον αὐτὸ ἐπιβάλλει, ὅπως μὲ ἐπίγνωση τῶν εὐθυνῶν μας ἀπέναντι στὴν ὑπερτρισχιλιετῆ ἱστορία μας, ἀνασυντάξουμε τὶς δυνάμεις μας καὶ διαγράψουμε πορεία ἐξόδου ἀπὸ τὰ ἀδιέξοδα.

Ἡ Τουρκία ἀφοῦ πέτυχε, μὲ τὴν παγίδευσή μας στὶς διακοινοτικὲς συνομιλίες, καὶ μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου, νὰ ξεχασθεῖ ἀπὸ τὴ διεθνῆ κοινότητα ἡ φύση τοῦ προβλήματός μας, ποὺ εἶναι πρόβλημα εἰσβολῆς καὶ κατοχῆς, καὶ νὰ ἐπέλθει κόπωση στὸν λαό μας, δὲν κρύβει πιὰ τὸν τελικὸ καὶ μόνιμο στόχο της, τὴν κατάληψη καὶ τουρκοποίηση ὁλόκληρης τῆς Κύπρου. Τὸν στόχο αὐτὸ ἐπιδιώκει νὰ ὑλοποιήσει κυρίως μὲ τὴν κατάργηση τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀναφέρεται συνεχῶς σὲ «ἐκλιποῦσα» Κυπριακὴ Δημοκρατία καὶ ἐπιμένει στὴ δημιουργία ἐξ ὑπαρχῆς νέου κράτους. Ὅσο ὑπάρχει ἡ Κυπριακὴ Δημοκρατία συνυπάρχουν καὶ τὰ ψηφίσματα τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν καὶ οἱ ἀποφάσεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, ποὺ τὴ θωρακίζουν καὶ δὲν μπορεῖ ἡ Τουρκία νὰ νομιμοποιήσει τὴν κατοχή. Ὁ μόνος τρόπος νὰ ἀπαλλαγεῖ ἡ Τουρκία ἀπὸ τὰ ψηφίσματα καὶ τὶς ἀποφάσεις αὐτὲς εἶναι ἡ διάλυση τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας. Τὸ νέο κράτος ποὺ θὰ προκύψει θὰ εἶναι ἀθωράκιστο. Γιὰ νὰ προσφύγει στὰ Ἡνωμένα Ἔθνη ἢ στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, θὰ χρειάζεται τὴ συγκατάθεση τοῦ Τουρκοκυπριακοῦ «συνιστῶντος κρατιδίου», ποὺ δὲν θὰ τὴν ἔχει. Θὰ εἴμαστε, τότε, ὅμηροι στὰ χέρια τῆς Τουρκίας. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν θὰ πρέπει μὲ κανέναν τρόπο νὰ προσυπογράψουμε μιαν τέτοια λύση.

Θανάσιμο κίνδυνο συνιστᾶ γιά μᾶς καὶ ὁ ἐποικισμός, ποὺ συνεχίζεται μὲ ἀμείωτους ρυθμούς. Ἂν κάποτε ἡ Τουρκία καταφέρει νὰ ἀποσπάσει τὴ συγκατάθεση τῆς διεθνοῦς κοινότητας γιὰ νομιμοποίηση τῶν ἐποίκων, θὰ ἔχουμε τὴν τύχη τῆς Ἀλεξανδρέττας. Θὰ ζητήσει ἑνιαῖο κράτος καὶ δημοψήφισμα καί, ἀφοῦ οἱ ἔποικοι θὰ ’ναι περισσότεροι ἀπό μᾶς, θὰ ζητήσουν καὶ θὰ πετύχουν ἕνωση μὲ τὴν Τουρκία. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν θὰ πρέπει νὰ γίνει, μὲ κανέναν τρόπο, ἀποδεκτὴ ἡ παραμονὴ τῶν ἐποίκων μὲ μιά λύση ἢ νὰ ὑπάρξουν ἀσάφειες ποὺ νὰ ἐπιτρέπουν τὴν ἐπιστροφή τους καὶ πάλιν στὴν Κύπρο.

Τὸ πρόβλημά μας δὲν εἶναι ἡ ἐπιστροφὴ κάποιων ἐδαφῶν ἢ ἡ λεκτικὴ ἀποποίηση τῶν ἐπεμβατικῶν δικαιωμάτων τῆς Τουρκίας. Ἡ Τουρκία ἀπέδειξε περίτρανα ὅτι οὐδέποτε σεβάστηκε τὴν ὑπογραφὴ της. Ἀπὸ μία συμφωνία παίρνει ὅ,τι τὴν συμφέρει καὶ ἀπορρίπτει ὅλες τὶς ἄλλες πρόνοιές της. Ὀφείλουμε νὰ περιφρουρήσουμε τὸ Κράτος μας καὶ νὰ σταματήσουμε νά διαπραγματευόμαστε τή διάλυσή του. Σ’ αὐτὸ πρέπει νὰ ἐπικεντρώσουμε τὶς προσπάθειές μας στὸν κύκλο τῶν συνομιλιῶν, πού ξεκινοῦν τώρα, ὄχι καὶ μὲ τὶς καλύτερες προοπτικές γιὰ τὴν πλευρά μας. Λαμβάνοντας ὑπόψη τὴν πάγια τακτική τῆς Τουρκίας νὰ ζητᾶ τὰ πάντα καὶ νὰ μὴν παρεκκλίνει ἀπὸ τὸν μόνιμο στόχο της, δὲν ἔχουμε καὶ πολλὲς ἐλπίδες ὅτι οἱ συνομιλίες θὰ εὐοδωθοῦν. Σ’ ἕνα τέτοιο ἀδιέξοδο ποὺ θὰ προκύψει δὲν θὰ μᾶς μένει ἄλλη ἐπιλογὴ ἀπὸ τοῦ νὰ ἐπαναφέρουμε τὸ θέμα μας στὶς σωστές του διαστάσεις, ὡς προβλήματος εἰσβολῆς καὶ κατοχῆς.

Μὲ αὐτὲς τὶς σκέψεις, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς σημερινῆς μεγάλης ἑορτῆς, εὐχόμαστε σ’ ὅλους, ἰδιαίτερα στοὺς ἐμπερίστατους, τοὺς πρόσφυγες, τοὺς ἐγκλωβισμένους, τοὺς ἀγνοουμένους καὶ τοὺς συγγενεῖς τους, ὑπομονὴ καὶ ἐγκαρτέρηση. Μὲ τὴν πεποίθηση ὅτι «μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός», ἂς συνεχίσουμε καὶ ἂς ἐντείνουμε τὶς προσπάθειές μας, ὥστε σύντομα νὰ μπορέσουμε νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὴν κατοχή.

Εἴθε τὸ ἀνατέλλον νέο ἔτος 2017 νὰ εἶναι τὸ ἔτος ἀπελευθέρωσης τῆς πατρίδας μας.

Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Κύπρου,

Χριστούγεννα 2016.

Διάπυρος πρὸς Κύριον εὐχέτης

† Ο ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ