«90 χρόνια μνήμη Μικρασίας»

Έκθεση κειμηλίων Μικρασιατικού Ελληνισμού

Συμπληρώθηκαν φέτος 90 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη μεγαλύτερη Εθνική Καταστροφή στη σύγχρονη Ιστορία. Ένα γεγονός που σημάδεψε βαθειά τη ζωή όσων την έζησαν αλλά και των επομένων γενεών τόσο στην μητροπολιτική Ελλάδα όσο και στην Κύπρο.

Ο Σύνδεσμος Μικρασιατών Κύπρου σε συνεργασία με το Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, οργάνωσε την έκθεση κειμηλίων του Μικρασιατικού Ελληνισμού της Κύπρου με τίτλο «90 χρόνια μνήμη Μικρασίας». Η έκθεση φιλοδοξεί να καλύψει ένα σημαντικό κενό της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου και αποτελεί το επιστέγασμα των δραστηριοτήτων του Συνδέσμου για την φετινή χρονιά και είναι συνέχεια του επιστημονικού συμποσίου με θέμα: «Μικρασία - Κύπρος: Κοιτίδες Πολιτισμού», το οποίο πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο σε συνεργασία με την Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών.

Τα εγκαίνια της έκθεσης, η οποία θα φιλοξενείται μέχρι τις 31 Μαρτίου 2013 στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, τέλεσε την Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος.

Στο χαιρετισμό του ο Μακαριώτατος υπογράμμισε ότι «κάθε φορά που στη μνήμη μας, στην καρδιά μας και στα χείλη μας έρχεται η πνευματική πηγή τού Ελληνισμού, που λέγεται Μικρά Ασία, ένας βαθύς ιστορικός πόνος νοιώθουμε να διαπερνά ολόκληρο το είναι μας».  Σημείωσε, επίσης, πως «είναι χρέος μας ιερό να ανατρέχουμε στις ιστορικές μας πηγές, είτε αυτές είναι σελίδες δόξας και ηρωισμού είτε είναι σελίδες γεμάτες θλίψη και πόνο, αφ’ ενός μεν για να αντλούμε δύναμη από τις ιστορικές μας επιτυχίες, αφ’ ετέρου δε να διδασκόμαστε από τα τραγικά λάθη του παρελθόντος και να μη τα επαναλαμβάνουμε».

«Η έκθεση κειμηλίων του Μικρασιατικού Ελληνισμού πιστεύω ότι έχει αυτό τον στόχο. Να μας προσφέρει τη δυνατότητα να επανασυνδεθούμε πιο έντονα  με τις αειθαλείς πνευματικές μας ρίζες και να μας βοηθήσει να βιώσουμε και να θαυμάσουμε την ανωτερότητα, τον πλούτο και τα πολιτισμικά επιτεύγματα τού Μικρασιατικού μας πολιτισμού».

Ο Κύπρου Χρυσόστομος επεσήμανε, ακόμη, ότι «μέσα από την έκθεση των κειμηλίων αυτών θα έχουμε και τη δυνατότητα να βιώσουμε, να εκτιμήσουμε και να αξιολογήσουμε την ένθερμη φιλοξενία που η Κύπρος μας προσέφερε τότε στους πονεμένους αδελφούς μας και τις αξιόλογες δημιουργικές σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ των προσφύγων Μικρασιατών και των Ελληνοκυπρίων. Όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, όχι μόνο ενσωματώθηκαν πλήρως στην κυπριακή κοινωνία αλλά και απέβησαν σημαντικός παράγοντας προόδου, σ’ όλους τους τομείς, ιδιαίτερα στα Γράμματα».

Τέλος ο Αρχιεπίσκοπος ευχήθηκε «από κέντρου καρδίας, όπως η Έκθεση αυτή βοηθήσει τον Ελληνισμό της Κύπρου να θαυμάσει το κάλλος τού πολιτισμού τού Μικρασιατικού Ελληνισμού. Να βιώσει τις τραγικές συνέπειες των ιστορικών μας λαθών, να τον καλλιεργήσει πνευματικά και να τον οδηγήσει σε μια πορεία με ιστορική επίγνωση και αποφασιστικότητα, για ένα δημιουργικότερο και ευτυχέστερο μέλλον». 

Η έκθεση μέσα από τα δεκάδες εκθέματα που έχει συγκεντρώσει πληροί τους βασικούς στόχους του Συνδέσμου Μικρασιατών για περισυλλογή, μελέτη, διάσωση, ανάδειξη και διαφύλαξη των μικρασιατικών κειμηλίων και τη διατήρηση και αναζωογόνηση της μικρασιατικής παράδοσης καθώς και την προβολή των πνευματικών και εν γένει πολιτισμικών επιτευγμάτων των Μικρασιατών.

Τα διάφορα έγγραφα και τα φωτογραφικά τεκμήρια της εποχής πιστοποιούν την άφιξη χιλιάδων Μικρασιατών στην Κύπρο παρά τις απαγορεύσεις των Άγγλων, την απομόνωση στα λοιμοκαθαρτήρια, οι οποίοι βρήκαν ανάμεσα στους Έλληνες της Κύπρου θερμή φιλοξενία. Με την εργατικότητα και το φιλοπρόοδο πνεύμα τους δραστηριοποιήθηκαν σύντομα στην Κύπρο και ρίζωσαν στη νέα τους πατρίδα συμμετέχοντας στους αγώνες του Έθνους το 1940, στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-59 και τέλος ορισμένοι από αυτούς που ζούσαν στις βόρειες περιοχές της πατρίδας μας υπέστησαν τον ξεριζωμό και την προσφυγιά για δεύτερη φορά, το 1974.

Τα εκθέματα της Έκθεσης προέρχονται από 48 ιδιώτες και φορείς, μεταξύ των οποίων το Βυζαντινό Μουσείο, η Πινακοθήκη και η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, το Βυζαντινό Μουσείο της Πάφου, η Πρεσβεία της Ελλάδος στη Λευκωσία, οι Μητροπολίτες Κένυας και Κυρηνείας κ.ά, οι οποίοι τα παραχώρησαν πρόθυμα συμβάλλοντας στην προβολή μιας σημαντικής αλλά άγνωστης πτυχής της ιστορίας της Κύπρου, να αντληθούν διδάγματα και παραλληλισμοί και παράλληλα να προβληθεί η προσφορά των Μικρασιατών στην κοινωνία της Κύπρου μνημονεύοντας τους ανθρώπους που χάθηκαν στην προσπάθειά τους να σωθούν από τις σφαγές και τους διωγμούς.

Λουκάς Α. Παναγιώτου