Βίος και Μαρτύριο των αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης και η τιμή τους στην Κύπρο

του αρχιμανδρίτου Φωτίου Ιωακείμ

Οι άγιοι ένδοξοι μάρτυρες του Χριστού Κυπριανός και Ιουστίνη κατάγονταν από τη μεγαλόπολη Αντιόχεια της Συρίας και άκμασαν κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ. και ο μεν Κυπριανός ήταν από πλούσια και αρχοντική οικογένεια και άκρως καταρτισμένος στη φιλοσοφία, βυθισμένος όμως στην πλάνη της ειδωλολατρίας και την τέχνη της μαγείας. Η Ιουστίνη, ονομαζομένη αρχικά Ιούστα, ήταν νεαρή παρθένος με εξαίσιο φυσικό κάλλος, κόρη ενός ιερέα των ειδώλων, ονομαζομένου Αιδεσίου.

Ακούγοντας κάποια μέρα η Ιούστα το ευαγγελικό κήρυγμα του διακόνου Πραϋλίου, φλογερού χριστιανού ιεραποστόλου, επειδή τύγχανε καλής προαίρεσης, άνοιξαν με τη χάρη του Θεού τα μάτια της ψυχής της και πίστευσε ολόψυχα στον Χριστό.Η πίστη και η αγάπη της προς τον Θεό τη μεταμόρφωσαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε οδήγησε στον Χριστό τη μητέρα της, η οποία με τη σειρά της έπεισε τον σύζυγό της, και έτσι πήγαν και οι τρείς στον επίσκοπο Οπτάτιο και ζήτησαν να βαπτισθούν. Στη συνέχεια, η Ιούστα αποφάσισε να αφιερώσει πλήρως τον εαυτό της στον Κύριο και να περάσει τον υπόλοιπο της βίο με παρθενία,  νηστεία και προσευχή.

Ο περίφημος μάγος και ειδωλολάτρης Κυπριανός οδηγήθηκε κατόπιν στην πίστη του Χριστού και αυτός, με τον ακόλουθο τρόπο. Ένας νεαρός ειδωλολάτρης, ονόματι Αγλαΐδας, ερωτεύθηκε σφοδρά την Ιούστα. Επειδή όμως όλες του οι απόπειρες να ελκύσει στην αγάπη του τη νέα αποκρούονταν, απελπισμένος, στράφηκε στον Κυπριανό, ζητώντας του να ανάψει στην καρδιά της Ιούστας με τα τεχνάσματα της μαγικής τέχνης τον έρωτα προς αυτόν. Αφού μελέτησε τα βιβλία του, ο Κυπριανός επικαλέσθηκε τα δαιμόνια, τις υπηρεσίες των οποίων είχε εξασφαλίσει. Τίποτα όμως δεν στάθηκε δυνατό να προκαλέσει αμαρτωλό πόθο στην κόρη. Τόσο ένθερμος ήταν ο έρωτας της για τον ουράνιο Νυμφίο! Τρείς φορές έστειλε τα δαιμόνια στην Ιούστα, και τις τρείς φορές ηττήθηκαν από την χάρη του Χριστού και το σημείο του Σταυρού. Αναγνώρισε τότε ο Κυπριανός, ότι η πίστη των χριστιανών ήταν πιο δυνατή απ’ όλα τα τεχνάσματα της δαιμονικής του τέχνης. Πίστεψε κι εκείνος στον Θεό, πήγε στον επίσκοπο Άνθιμο και βαπτίσθηκε, εγκατέλειψε τη σκοτεινή τέχνη του κι έκαψε δημοσίως τα βιβλία της μαγείας. Στη συνέχεια, χειροτονήθηκε βαθμηδόν και επίσκοπος και χειροτόνησε την Ιούστα διακόνισσα, δίδοντας της το όνομα Ιουστίνα. Όταν ο αυτοκράτορας Δέκιος άρχισε διωγμό των χριστιανών, τους συνέλαβαν και τους δύο και τους πήγαν στη Δαμασκό για να τους υποβάλουν σε βασανιστήρια. Τους μετέφεραν κατόπιν στη Νικομήδεια, όπου με διαταγή του αυτοκράτορος αποκεφαλίσθηκαν.

Η ιδιαίτερη τιμή των αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης στην Κύπρο έχει τις απαρχές της στον 13ο αιώνα: Τα ιερά τους λείψανα, που βρίσκονταν τότε στην Αντιόχεια της Συρίας, ένεκα της προέλασης των Μαμελούκων και πριν την τελική πτώση της Αντιόχειας σ᾽ αυτούς, μεταφέρονται για ασφάλεια στην Κύπρο από πρόσφυγες Αντιοχείς, και κατατίθενται σε προϋπάρχοντα βυζαντινό ναό στο χωριό Μένοικο της Μητροπόλεως Μόρφου, σύμφωνα με τη μαρτυρία του γνωστού τοπικού μεσαιωνικού χρονογράφου Λεοντίου Μαχαιρά (15ος αιώνας). Ο Μαχαιράς αναφέρεται περαιτέρω και στα πολλά θαύματα, ιδίως στις θεραπείες οφθαλμικών παθήσεων και πυρέξεων, που ενεργούσαν οι Άγιοι, και ότι ο Φράγκος βασιλιάς Πέτρος Α´ Λουζινιανός (1359-1369), επειδή είχε θεραπευθεί από τους Αγίους, έκτισε μεγάλη εκκλησία προς τιμή τους και επαργύρωσε τις κάρες τους. Τα λείψανα αυτά φυλάσσονται μέχρι σήμερα στον ομώνυμο τους ναό αυτό στο Μένοικο, όπου συντρέχουν πλήθη πιστών να προσκυνήσουν, και συνεχίζουν να ενεργούν πολλά θαύματα σε όσους προσέρχονται στη χάρη τους με πίστη.

Η μνήμη τους τελείται στις 2 Οκτωβρίου.

Πηγή: ιστοσελίδα Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου