Η θεολογία της Μεταμορφώσεως

Βάθος και ύψος μυστικής Θεολογίας αποκαλύπτει στον Ορθόδοξο Χριστιανό η γιορτή της Θείας Μεταμορφώσεως. Η σχετική ευαγγελική περικοπή και τα εμπνευσμένα τροπάρια της ημέρας πλέουν μέσα στο φως, που σκόρπισε το θαύμα της Μεταμορφώσεως. Ο Χριστός φόρεσε «όλον τον Αδάμ» και την «αμαυρωθείσαν φύσιν του», ελάμπρυνε και εθεούργησε με την αλλοίωση της μορφής του. Είδαμε και πάλι να λάμπει το «αρχέτυπον κάλλος», με το προπτωτικό, που ενώ με τη πτώση του Αδάμ αμαυρώθηκε, με τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος πήρε πάλι τη δόξα και τη θεία λαμπρότητα, ντυμένο με το άκτιστο κι αστραποβόλο φως της Θεότητας.

Στη Μεταμόρφωση βλέπει ο ορθόδοξος τη δόξα της θεώσεώς του, τη σωτηρία της αμαυρωθείσης εικόνας του και τη μεταμόρφωση του στον πνευματικό κόσμο του θείου φωτός. Αυτή η προσωπική βίωση του πνεύματος της Μεταμορφώσεως, φέρνει τον πιστό, απ’ το δρόμο της μυστικής κατανύξεως, στην έκσταση και στη θεία αλλοίωση. Κι όπως οι Απόστολοι της Μεταμορφώσεως «μετάρσιοι γενόμενοι τω πνεύματι, την θείαν ηλλοιώθησαν έκστασιν», έτσι και οι σημερινοί πιστοί βλέπουν, «όσον δύνανται» και τη δική τους μελλοντική μεταμόρφωση, μέσα στο αγιασμένο φως του Θεού: «Την καλήν αλλοίωσιν αλλοιωθέντες τη Χριστού Μεταμορφώσει, ευρεθώμεν φωτοφανείς, ταις ευπραγίαις ημών, ταύτην μεγαλύνοντες».

Φυσικά, για να πλησιάσει κανείς αυτό το φως της Μεταμορφώσεως, πρέπει ν’ ανέβει σε κάποιο Θαβώρ, έστω και στην ίδια κεκαθαρμένη και εξαγιασμένη καρδιά του, κατά τον ιερό υμνογράφο: «Όρος υψηλότατον την καρδίαν, κεκαθαρμένη εκ παθών έχοντες, οψόμεθα Χριστού την Μεταμόρφωσιν, φωτίζουσαν τον νουν ημών».

Το πόσο μεγάλη σημασία δίνει η Αγία Εκκλησία μας στη γιορτή και το πνεύμα της Μεταμορφώσεως, φαίνεται κι απ’ το ότι έβαλε να λέγεται κάθε μέρα στις «Ώρες» το Κοντάκιο της Μεταμορφώσεως: «Επί του όρους μετεμορφώθης και ως εχώρουν οι μαθηταί σου την δόξαν σου, Χριστέ ο Θεός εθεάσαντο…». Και αυτό, βέβαια, όχι με πανηγυρικά, κούφια λόγια, δίχως καμιά σχέση και συνέπεια με την προσωπική μας ζωή, που πρέπει να είναι φωτεινή, όπως τη θέλει το μεγάλο και πλούσιο φως της Αγίας Μεταμορφώσεως. Γιατί δίχως τον ενάρετο βίο, το φως της Μεταμορφώσεως δεν έρχεται να μας ενδύσει με τη μέλλουσα δόξα, αλλά να μας κάψει για τις αμαρτίες μας, για το θράσος μας και την  υποκρισία μας, πως είμαστε τάχα «φιλόφωτοι».

Το θείο και άκτιστο φως της Μεταμορφώσεως του Χριστού, κατά τη γνώμη των Αγίων Πατέρων, οι Απόστολοι το είδαν και με το νου, που είναι ο οφθαλμός της ψυχής, αλλά και με τα μάτια του σώματος. Όχι, φυσικά, έχοντας τη συνηθισμένη φυσική δύναμη των ματιών τους, αλλά «αλλοιωθέντες… και δυναμωθέντες υπό της δυνάμεως του φωτός εκείνου, επειδή κτιστοί και αισθητοί οφθαλμοί το άκτιστον και υπέρ αίσθησιν και νουν φως χωρήσαι ου δύνανται». Άλλαξαν οι ίδιοι οι Απόστολοι γι’ αυτό και είδαν την Αλλαγή, τη Μεταμόρφωση στη θεία μορφή του Ιησού.

Μακάρι κι εμείς, αγαπητοί μου αναγνώστες, από θερμό πόθο και θείον έρωτα, ν’ ανέβουμε στο όρος Θαβώρ –κατά τον τρόπο που όρισε για τον καθένα ο Θεός, όπως λέγει ο Άγιος Μάξιμος- και ν’ απολαύσουμε ύστερα από τη δική μας εσωτερική αλλοίωση και μεταμόρφωση, το άκτιστο φως της Μεταμορφώσεως του Χριστού, με τις ζωοπάροχες φρυκτωρίες του.

Παντελής Β. Πάσχου

«Έρως Ορθοδοξίας»